Kasım 2025
Aylık Türkiye Enerji Verileri (ATEV), Türkiye’de enerji tüketimini tüm yakıtlar bazında inceleyerek, hem öne çıkanları, hem veri dosyası hem de 120’den fazla görseli içeren sunum destesi ile alanındaki tek yayındır.
Kuraklığın Etkisi
2021 yılından bu yana en kurak dönemin etkilerini elektrik üretiminde de görüyoruz. Hidrolikte 15.8 TWh üretim düşüşü, yaklaşık 3 milyar m3 gaz talebine denk geliyor ki, bu da 1.2 milyar $ bir ek gaz maliyetine demektir. Talep artışı ile birlikte değerlendirdiğimizde ise, rüzgar ve güneşin önemi bir kez daha anlaşılır. Rüzgar ve güneş son 12 ayda bir önceki seneye göre 13.7 TWh daha fazla üreterek hem kuraklık hem talep artışının etkisini sönümlemiş görünüyor. Aksi halde 2 milyar $’ın üzerinde bir etkiden bahsetmek zorunda kalabilirdik.
ATEV Kasım bülteninde öne çıkanlar:
- Elektrik, benzin, dizel, jet yakıtı ve toplam petrol talebindeki rekorlar devam etti.
- Elektrik talebi ılık bir Ekim’e göre yine geçen senenin üzerinde ve aylık rekor 27.43 TWh ile kapattı.
- Kurulu Güçte güneş kurulu gücü barajlı hidroları da geçerek 24.5 GW’a ulaştı. Türkiye kurulu güç sıralamasındaki en büyük iki kaynak ise 32.2 GW ile toplam hidro ve 24.5 GW ile güneş oldu.
- Kömürden elektrik üretimi geçen seneki seviyede, gaz bu seviyenin biraz üzerinde ve hidro oldukça altında üretim yaptı.
- Güneşten elektrik üretimi 3.15 TWh ile aylık rekor kırarken rüzgar 2 aylık rekor üretimin ardından 2.58 TWh ile geçen sene Ekim ayının altına düştü.
- Aylık doğal gaz üretimi tekrar yükselişe geçerken, 12 aylık toplamda 3 milyar m3’ü geçti. Bu da Türkiye’nin bir kış ayındaki LNG ithalatına denktir.
- Yerli petrol üretiminde de artış devam ederken, toplam petrol ürünleri talebi az bir farkla da olsa talep rekoru yeniledi. Petrol talep artışı mevsimsel trendlerden de kopmuş görünüyor.
Ayın Grafiği – Ortalama Hidroelektrik Üretimi Ne?
Türkiye’de ortalama hidroelektrik üretim seviyesinin kaç olduğu önemlidir. Birçok zaman “çok yağışlı” yılları normal olarak görmek aslında ana trendin ne olduğuna dair kafa karışıklığı oluşturmaktadır. Uzun vadeli trende baktığımızda bu ortalamanın 65-70 TWh bandında olacağı görülecektir. Sınıflandırma olarak 65-70 TWh normal, 70-80 TWh ıslak, 80 üstü de çok ıslak bir yıl olarak değerlendirilebilir.
Kömürden Elektrik Üretimi Vites Düşürdü
Yüksek gaz fiyatlarının etkisi ile 2022’den bu yana artış eğiliminde olan kömürden elektrik üretiminde bir duraklama noktasına gelindiği görülüyor. Verinin bir süreci işaret etmesi için arka arkaya gelen en az 3 verinin o eğilimi doğrulaması beklenir. Kömürde bu duruş artık netleşmiş oldu:120 TWh civarı. Tabii ki olası soğuk bir kışın neler getireceği bilinmez.
Doğalgaz Üretimi
Yerli doğalgaz üretiminde 12 aylık toplamda 3 milyar m3 barajı aşıldı. Bu rakam 2015-2022 yıllarındaki toplam üretime denktir. Aynı zamanda ortalama bir kış ayındaki aylık LNG ithalatına da denk geliyor. Eğilimde hala bir duruş görünmüyor. 2026 yılında hidroelektrikte kuraktan normale dönüş ve doğalgaz üretim artışı ile ilginç bir tablo görebiliriz.
Elektrik Üretiminde Aylık Seyir
Elektrik üretiminde aylık düşüşten çok mevsimsel trend içindeki görünümü daha önemlidir. Ekim ayı verilerine göre aylık rekor üretim gerçekleşmiştir. Şu aşamada elektrik üretiminde bir yavaşlama net olarak söylenemez. Fakat işler Kasım ve Aralık’ta karışacaktır. Çünkü bu iki ay geçen sene çok daha soğuk geçtiği için rekor aylık gaz tüketimleri gördü. Elektrik talebinin ılık geçen bir kış için geçen sene Kasım ve Aralık altına düşmesi beklenebilir.
Güneş Zirvede
Güneşten elektrik üretimi ve kurulu gücü, artık aylık üretimin %11’ini karşılar bir duruma geldi. Kış aylarındaki düşüş sonrası %5.5’lere kadar gelmesi beklenir. Fakat geçen seneki soğuk kış tekrar etmezse, üretimdeki oran olarak çok daha pozitif bir Kasım ve Aralık bizi bekliyor.
Petrol Talebi Mevsimselliği de Kırdı
Türkiye’de petrol ürünleri talebinde mevsimsel trend olarak Ağustos sonrası düşüş gerçekleşmedi. Bu oldukça kafa karıştırıcıdır. Eğer talep bu şekilde devam ederse, yeni bir yapısal talep platosu oluştuğunu gösterir.
Bir Ekonomik Gösterge Olarak Dizel Talebi
Dizel talebi ulaştırma, nakliyat, lojistikten dolayı ekonomik büyüme göstergelerinde öncü olarak görülür. Dizel talebi Eylül ayında tüm zamanların en yüksek Eylül rekorunu açık ara kırmış görünüyor. Yine geçen seneye göre rekor kıran jet yakıtı ve benzinle beraber, ekonomik sektörlerde bir yavaşlama sinyali, en azından petrol talebinden, gözlenmemektedir.
Gaz – Geçen Seneden Devam
Gaz talebi, geçen sene ve ortalama tüketimler arasında gidip geliyor. Eylül talebi geçen iki senenin biraz üzerinde olsa da, mevsimsel trendini kırmadı.
Enerji İthalatında Gözle Görülür İyileşme
Düşen petrol, gaz fiyatları ve artan üretimle, enerji ithalatında en düşük Eylül ithalatını görmemize ramak kalmıştı. Fakat artık netleşen bir trend var ki, enerji ithalatındaki iyileşme devam ediyor. Kış dönemlerinde 1.5-2 milyar $/ay daha yükselen enerji ithalatında şimdilik yön aşağı.
Avrupa Dizel Fiyatında Sert Yükseliş
Türkiye’de dizel talebi aylık rekor kırarken, Avrupa dizel fiyatı inanılmaz ve benzeri az görünür bir artış görmeye devam ediyoruz. Ton olarak baktığımızda 420-450 $/ton ham petrolün oldukça üzerinde 760$/ton dizel fiyatı görünüyor. Eğer gelecek fiyatları bir gösterge ise fiyatların kısa dönemde az bir düşüş sonrası 2026 Mart ve Nisan’da daha büyük bir düşüş sinyali verdiği söylenebilir. Yani dizelde dertler kısa vadede devam edecek.
Değerlendirme
Türkiye petrol talebinde benzin, dizel, jet yakıt ve toplam ürün talebinde rekorlar gelmeye devam etti. Bu ekonomik büyümenin güçlülüğü elektrik talebine de yansıdı. Fakat geçen sene Kasım-Aralık’ın soğuk geçmesinden dolayı iklimlendirme için yakıt kullanımında bu sene normale dönüş beklenir.
Belki yıl kapanırken hidroelektrikteki kuraklık etkisinin maliyetine de dikkat etmek gerek. Rüzgar ve güneşin bu iklimsel değişimlere karşı darbe emici gibi görev yapması sistemi bir nebze rahatlamıştır.
Yerli gaz ve petrol üretiminde artışlar devam ederken, gaz talebi şimdilik, uzun dönemli bir 50-60 bcm’lik platoya yerleşmiş gibi görünmektedir.
Yazar: Barış SANLI
ATEV Sunumunu indirmek için Tıklayınız
Kaynak Veri Dosyası indirmek için Tıklayınız
