Yazar: Barış Sanlı

BP’nin 2025 enerji görünümünde dikkat çeken önemli noktalar var[1]. Görünüm özelinde enerji dönüşümünü ikiye ayırıyor: Enerji Eklemesi ve Enerji İkamesi(Yerdeğiştirme).  BP senaryo olarak mevcut gidişat(“Current Trajectory”) ve 2 derece altı (“Below 2”) diye iki senaryo üzerinden enerji görünümünü oluşturmuş. Enerji talebindeki artışı Çin hariç gelişmekte olan ülkeler oluşturuyor. Petrol talebinin ana iticisi ise petrokimyadır. Yenilenebilir hızla artmaya devam ediyor. Yapay zeka etkisi ise sınırlıdır zira küresel dijital veri trafiği 2010-2024 arası 25 kat artmasına rağmen, aynı sürede veri merkezlerinin enerji kullanımı 2 misline çıktı.

3Analiz

  1. Enerji Eklemesinden Enerji İkamesine Kayan Bir Dünya: Enerji dönüşümünü, birincil enerjiye yenilenebilir kaynakları ekleyenler(ekleme) ve birincil enerjide yenilenebilir kaynakların fosil yakıtların yerini aldığı (ikame) ülkeler diye iki ayrı sınıfta incelemesi farklı bir bakıştır. Küresel enerji sistemi bugün “enerji ekleme” aşamasındadır. Yani düşük karbonlu kaynaklar artmakta ama talep artışının tamamını karşılamamaktadır. Gelişmekte olan ülkeler daha fazla yenilenebilir yaptıkça ve elektriğin payı arttıkça fosil yakıtları ikame etmeye başlayacaklar.
  2. Fosil Yakıtlarda Artış Kalemleri: Petrolün %40’ı yol taşımacılığında kullanılıyor. Fakat petrokimya için hammadde talebi 2000 yılındaki 8 mv/g(milyon varil/gün)’den 2023 yılında 14 mv/g’e çıktı. Bunun 2030’da 20 mv/g’e çıkması bekleniyor. Yani petrolde 8 mv/g artış sadece petrokimyadan gelecek. Gaz talebindeki artış ise daha çok elektrik üretimi ve binalardan beklenmektedir. Kömürde ise Hindistan talebinin 2035’e %40 artması bekleniyor.
  3. Duyarlılık Analizi: Rapor iki senaryo üzerinden inceleme yaparken son kısımda da duyarlılık analizleri yapıyor. Üç ana etken var: Daha düşük ekonomik büyüme, artan enerji güvenliği sorunları ve artan jeopolitik kırılmalar. Düşük ekonomik büyümede tüm kaynaklar düşerken, enerji güvenliği endişeleri kömürü öne çıkarmaktadır. Jeopolitik ise daha çok petrolü negatif etkilemektedir. Fakat bu 3 duyarlılık analizinin etkileri ABD, Çin, AB ve Hindistan’da farklıdır. Mesela enerji güvenliği ABD’de daha çok gaz talebi getirirken, Hindistan ve Çin’de kömür talebi daha çok artmaktadır. Neredeyse tüm durumlarda ve tüm ülkelerde yenilenebilir negatif etkilenmektedir.

3Grafik

Enerji Verimliliğinin Zayıflaması: 2023-2035 döneminde enerji verimliliğinin zayıflaması(iyileşmenin %2’den %1’e düşmesi), petrol talebini 6 mv/g daha çok yukarı kaldırırken; gaz talebindeki artış da 300 milyar m3’den fazla olmaktadır.

[1] https://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/energy-outlook.html

Duyarlılıkta Ülkeler: Senaryolar kapsamında düşük ekonomik büyüme, artan enerji güvenliği endişeleri ve jeopolitik çatışmalar hangi ülkede hangi yakıt talebini nasıl etkiliyor?

Elektrik Kullanımı: Elektrik kullanımındaki artışta sanayi ve binalar başı çekecek, fakat BP enerji görünümünde yeşil hidrojenin elektrik talebi de, bu talebi daha yukarı çekiyor.

Diğer İçerikler