Araştırmalar, Sahra tozu vakalarının güneş enerjisi üretimini ağır bir şekilde etkileyebileceğini gösteriyor. Peki, sorunu daha iyi yönetmek için ne yapılabilir? Climate Now, Endülüs’te tozu yenme çabalarını inceledi.
Climate Now’da bu ay, Sahra tozunun güneş enerjisi üretimini olumsuz etkilemesiyle ilgili büyüyen sorunu haberleştirmek üzere İspanya’nın güneyindeyiz.
atalonya ziyaretimiz, Kopernik İklim Değişikliği Servisi’nin Mayıs 2024’ün kaydedilen en sıcak ay olduğunu ve sıcaklığın 1991-2020 ortalamasının 0.65 santigrat derece üzerinde olduğunu bildirmesinin ardından geldi.
En yüksek sıcaklıkların görüldüğü üst üste 12. ay bu.
Mayıs 2024’te birçok bölgede aşırı hava koşullarına şahit olduk. Brezilya’daki sel felaketi yarım milyondan fazla insanı yerinden etti, Hindistan’ın Delhi bölgesi 49.9 santigrat derece ile yeni bir aylık rekor kırdı ve Finlandiya’da sıcaklıklar 27 santigrat dereceye ulaşınca uyarılar yapıldı.
Avrupa’da aşırı yağışlar güneybatı Almanya, Belçika ve kuzey İtalya’da sellere yol açtı.
Sahra tozu nedeniyle büyük güneş enerjisi kayıpları
Sahra tozu, Avrupa’da en çok gökyüzünü turuncuya boyaması, hava kalitesini düşürmesi ve çatılar ile arabaların üzerinde ince bir toz tabakası bırakmasıyla biliniyor. Bununla birlikte, güneş pillerinin ‘kirlenmesi’ olarak adlandırılan ve giderek büyüyen bir sorundan da sorumlu.
Endülüs’teki Jaén Üniversitesi’nde Dr. Eduardo F. Fernández ve Profesör Florencia Almonacid ile buluştuk, kendileriMart 2022’de yaşanan ağır bir kirlenme vakasının güneş enerjisi üretim kapasitesini yüzde 80’e kadar düşürdüğünü tespit eden raporu hazırlayanlardan.
Dr. Fernández, Euronews’e konuştu: “Mars’a benziyordu, çünkü her şey kıpkırmızı olmuştu.”
Mart 2022 uç noktada bir vakaydı, ancak az miktarda toz bile güneş hücrelerine ulaşan güneş ışığını %15 oranında azaltabilir ve Avrupa’da güneş enerjisi hızla büyürken kirlenmeden kaynaklanan kayıplar yıllık milyarlarca avroya ulaşabilir.
Bu nedenle Jaén’deki araştırma ekibi çözüm bulmak için optik laboratuvarlarını kullanıyor. Bazı bilim insanları toza dayanıklı kaplamalar geliştirmeye odaklanırken, diğerleri tozun daha sıcak veya daha soğuk, daha kuru veya daha nemli hava koşullarına göre nasıl davrandığını araştırıyor.
Dikkate alınması gereken birçok değişken var. Örneğin, toz tanecikleri farklı boyutlarda veya farklı renklerde olabilir ve bunlar güneş enerjisi tesisatlarının performansını etkileyebilir.
Bir panelin çerçevesiz olması veya kenarlarında sert bir kenar bulunması gibi tasarım unsurları bile fark yaratır.
Profesör Almonacid, özellikle Sahra tozunun zorlu olduğunu söylüyor: “Sahra tozunun partikülleri çok ince. Temizlenmesi çok zor.”
Güneş paneli temizliğinin maliyet-fayda çıkmazı
Yenilenebilir enerji şirketi Sonnedix her gün kirlenme sorunuyla karşı karşıya kalıyor, her bir güneş enerjisi tesisinden elde edilen çıktıyı izliyor ve PV panellerini temizlemenin ticari olarak ne zaman uygun olacağını dikkatle hesaplıyor. Temizlik maliyetli, megavat başına yaklaşık 400-500 avro. Bu nedenle santralin elektriğinin nasıl fiyatlandırıldığına bağlı olarak yapılması gereken ödünleşmeler var.
Şirketin Operasyon Direktörü Juan Fernandez, Euronews’e konuştu: “Üretim yapıyorsanız ve ürettiğiniz her bir kilovat saat tesisin geliri için önemliyse, bu büyük toz vakalarının bir etkisi oluyor.”
Artık temizlik dönemlerinin toz vakalarına ve yağış türüne göre planlanmasına yardımcı olmak için hava tahmincileri ile birlikte çalışıyor, çünkü hafif bir çiseleme panelleri daha kirletebilir ama şiddetli sağanak yağışlar onları ücretsiz olarak yıkayabilir.
“Şiddetli bir Sahra tozu vakası, şebekedeki üretimde önemli bir düşüşe neden olabilir ve bu da şebeke operatörü için bir sorun hâline gelebilir” diye açıklıyor.
“Dolayısıyla öngörü, tahmin ve bunu proaktif bir şekilde yönetebilmek esas mesele” diyor.
İklim değişikliği nedeniyle Sahra tozu vakaları artıyor mu?
Sahra tozu vakalarındaki son artış normal iklimsel değişimin bir parçası olabilir ya da başka bir şey olabilir.
Kopernik İklim Değişikliği Servisi’nden bir yetkili Euronews’e konuştu: “Sahra toz bulutlarının Avrupa’ya ulaşması olağandışı bir durum olmamakla birlikte, son yıllarda bu tür olayların şiddetinde ve sıklığında bir artış oldu, bu da potansiyel olarak atmosferik dolaşım düzenindeki değişikliklere bağlanabilir”.
Atmosferik dolaşımdaki bu değişikliklerin iklim değişikliğiyle bağlantılı olduğuna dair bazı spekülasyonlar var.
Toz uzmanı Dr. Eduardo Fernández, “Bilim, olması gerektiği gibi, sonuç çıkarma konusunda her zaman temkinlidir, değil mi?” diyor. “Ancak gördüğümüz şey sadece kirlenme değil, aynı zamanda yağış ve rüzgârlarda da aşırı bir artış var.”
“Giderek daha fazla Sahra vakaları görüyoruz, giderek daha fazla Kuzey Avrupa’ya giriyor ve bunun küresel ısınmadan kaynaklandığına dair şüpheler var” diye sözlerini tamamlıyor.
Kaynak: EURONEWS
