İki haftada bir Pazartesi günleri çevrimiçi olarak gerçekleştirdiğimiz WEC Mondays etkinliklerinde bu hafta Mark Moseley’i ağırladık.
Mark, “Kömür Madeni ve Kömür Santrali Kapatmalarında Adil Dönüşüm ” konulu sunumunda şunlara değindi :
- Enerjide Adil Dönüşümü nasıl gerçekleştirdiğimiz dönüşümün kendisinden daha önemlidir. Dönüşümün daha eşit ve adil olabilmesi, bu madenlerde çalışanlara insana yakışır ve güvenli yeni işlere geçiş fırsatlarının yaratılmasıyla gerçekleşir. Ayrıca dönüşümün kapsayıcı olması gerekir ve tüm paydaşların aktif katılımı teşvik edilmelidir.
- Adil dönüşümde küresel diyalog büyük önem teşkil etmektedir. COP 26&27 zirveleri, enerji dönüşümünün kapsayıcı ve adil olması için dönüşüm yollarının yalnızca enerjiyi değil aynı zamanda sosyoekonomik durumu ve işgücünün refahını da içermesi gerektiğini vurgulamıştır.
- Geleneksel olarak Adil Dönüşümler, hükümet yönetiminde özel sektörle kısa vadeli etkileşim yoluyla gerçekleştirilmektedir. Fakat, özel sektörün gerekli hizmetleri sağladığı uzun vadeli bir sözleşme ile kurulan Kamu-Özel-Ortaklığı (PPP) yaklaşımı bu hususta daha verimli olabilecektir. Hükümet tarafından çıktı şartnamesinde belirtilen özelliklerin özel sektör tarafından karşılanması beklenir, karşılanmadığı takdirde herhangi bir ödeme yapılmaz.
- Çıktı şartnamesindeki özellikler, “Yetkililer bu proje sonucunda neyi başarmak istiyor?” gibi soruları sorarak projenin uzun vadeli etkisini değerlendiren “Logic Model”inden türetilir. Uzun vadeli etki belirlendikten sonra, uzun vadeli sonuca ulaşmak amacıyla projeyi yürütmeyi kabul eden taraflar arasında işin özellikleri belirlenir. Bu şartnameye göre özel sektör, kaynak ve proje tasarımı şeklinde hangi girdinin kullanılacağını seçer. Bu nedenle, PPP yaklaşımında çıktı şartnamesi hayati önem taşımaktadır.
- Risk paylaşımı her PPP işleminin merkezinde yer alır. Geleneksel altyapı ihalelerinde risklerin neredeyse tamamı kamu tarafından üstlenilirken, bir PPP projesi riskin tamamının transferini değil, kamu ve özel sektör arasında risklerin paylaşımını içerir.
- PPP modeli uygulamalarının en iyi örneklerinden biri İstanbul Yeniköy’de terk edilmiş bir kömür madeninin sadece üç buçuk yıl içinde dünyanın en büyük havalimanına dönüştürülmesidir.
